Cây ngũ gia bì có tác dụng gì

by bancaythuoc 29.09.16 22:16

Cây ngũ gia bì

Có tên khoa học Cortex Acanthopanacis Radicis

Ngũ gia bì làm thuốc được ghi đầu tiên trong sách Bản kinh còn có tên là Xuyên Gia bì, Thích gia bì, Nam gia bì là vỏ rễ phơi khô của cây Ngũ gia bì (Acanthopanax gracilistylus W. W Smith và Thích gia bì A.senticosus (Rupr et Maxim) Harms và nhiều loại Ngũ gia bì khác như :Ngũ gia cành ngắn (Acanthopanax sessiliforus (Rupr et Maxim) Seem; Hồng mao ngũ gia A.Leucorrhizus Harms.

Tính vị :

Vị cay đắng, tính ôn, qui kinh Can thận.

Thành phần chủ yếu:

Có nhiều Glucosid. Từ rễ chiết xuất ra 5 loại glucosid Thích Ngũ gia A, B, C, D, E từ lá chiết xuất ra glucosid lá Ngũ gia I,K,M. Ngoài ra còn có 4-Methyl salicyladehyde, palmitic acid, linoleic acid, tanin, polysaccharid, vitamin A,B1, các nguyên tố vi lượng Zn, Cu, Mn.

Tác dụng ngũ gia bì

Theo Y học cổ truyền:

Trừ phong thấp, cường gân cốt (mạnh gân xương), tiêu phù.

Chủ trị các chứng tý, đau phong thấp, lưng gối mõi yếu, phù thũng, tiểu tiện ít.

Chủ tâm phúc sán khí, phúc thống, ích khí. Trị trẻ em không đi được, thư sang âm thực (ung nhọt lở lóet)
Trị nam tử dương nuy, âm nang lở chảy nước, tiểu khó, nữ nhân ngứa âm hộ, lưng đau, chân tay tê yếu, hư gầy, thuốc bổ trung ích tinh, mạnh gân xương, tăng trí nhớ
Làm sáng mắt (minh mục), hạ khí, trị chứng trúng phong, khớp xương co cứng, bổ ngũ lao thất thương

Trị phong thấp nuy tý, làm mạnh gân xương.

Hóa đàm trừ thấp, dưỡng thận ích tinh, trừ phong tiêu thủy, trị cước khí lưng đau, trị sang nhọt độc".

Kết quả nghiên cứu theo dược lý hiện đại

Ngũ gia bì có tác dụng chống mệt mỏi tốt hơn Nhân sâm.

Có tác dụng tăng sức chịu đựng đối với thiếu oxy, nhiệt độ cao, điều tiết nội tiết rối loạn, điều tiết hồng bạch cầu và huyết áp, chống phóng xạ, giải độc.

Thuốc có tác dụng chống lão suy, tăng thể lực và trí lực, tăng chức năng tuyến sinh dục và quá trình đồng hóa, gia tăng quá trình chuyển hóa và xúc tiến tổ chức tái sinh.

Có tác dụng an thần rõ, điều tiết sự cân bằng giữa 2 quá trình ức chế và hưng phấn của trung khu thần kinh.

Tác dụng hưng phấn của thuốc không làm ảnh hưởng giấc ngủ bình thường.

Có tác dụng tăng cường miễn dịch của cơ thể như tăng khả năng thực bào của hệ tế bào nội bì võng, tăng nhanh sự hình thành kháng thể, làm tăng trọng lượng của lách.

- Kháng virus, kháng tế bào ung thư, điều chỉnh miễn dịch.
- Kháng viêm, cả đối với viêm cấp và mạn tính.
- Giãn mạch làm tăng lưu lượng máu động mạch vành và hạ huyết áp.
- Long đờm, cầm ho và làm giảm cơn ho suyễn.
- Chống ung thư.

Ứng dụng lâm sàng:

Trị chứng đau thấp, đau nhức cơ khớp mình mẩy, mỏi mệt:

Rượu Ngũ gia bì:

Ngũ gia bì sao vàng 100g, rượu trắng 30 độ 1 lít ngâm trong 10 ngày, thỉnh thoảng lắc đều, ngày uống một cốc con vào buổi tối trước bữa cơm chiều.
Ngũ gia bì, Mộc qua, Tùng tiết đều 120g, tán bột mịn, mỗi ngày uống 3 - 4g, ngày 2 lần trị đau khớp.

Trị cơ thể suy nhược, trẻ em chậm biết đi, đàn ông liệt dương:

Dùng rượu Ngũ gia bì (như trên).

Ngũ gia bì, Địa cốt bì mỗi thứ 40g tán bột mịn, gà con một con lấy thịt giã nát trộn với thuốc.

Dùng trị gãy xương sau khi phục hồi vị trí, đắp thuốc ngoài, bó nẹp cố định, bỏ nẹp sau 1 tuần.
Ngũ gia bì, Mẫu đơn bì, Xích thược, Đương qui đều 40g tán bột mịn.

Ngày uống 2 lần, mỗi lần 4g, trị phụ nữ suy nhược cơ thể.

Trị đau thắt ngực, mỡ máu cao:

Dùng chất chiết xuất Thích Ngũ gia bì (Nam Ngũ gia bì chế thành thuốc nang "Quan tâm ninh" uống mỗi lần 3 nang, ngày 3 lần, liên tục trong 1 - 3 tháng.

Trị 132 ca bệnh nhân đau thắt ngực, có kết quả 95,45%, cao huyết áp 53 ca có kết quả làm hạ cholesterol và triglycerit (Tờ Tin tức Trung y dược 1987,4:36).

Trị chứng bạch cầu giảm:

Dùng Thích Ngũ gia bì trị 43 ca Bạch cầu giảm do hóa liệu kết quả tốt hơn cả (Học báo Quảng tây Y học viện 1978,3:1). Dùng viên Ngũ gia bì trị 22 ca, 19 ca có kết quả ( Tạp chí Trung y Hồ bắc 1982,6:52).

Trị nhồi máu não:

dùng dịch chích Ngũ gia bì 40ml cho vào dịch gluco 10% - 300ml truyền tĩnh mạch ngày 1 lần, uống thêm thuốc thang, theo dõi 20 ca kết quả tốt (Học báo Trung y học viện Cam túc 1988,1:27).

Trị huyết áp thấp:

dùng viên Ngũ gia bì mỗi lần uống 5 viên, ngày 3 lần, 20 ngày là một liệu trình có kết quả tốt (Báo cáo của Châu Long - tờ Nghiên cứu thuốc thành phẩm Trung quốc 1985,12:43).

Liều dùng và chú ý:

Liều: 5 - 10g.
Trên thị trường thuốc có rất nhiều loại Ngũ gia bì cho nên lúc dùng để điều trị và nghiên cứu phải hết sức thận trọng.